خاطرهٔ خودکامگی

نویسنده: اوراسیو کاستیانوس مویا

ترجمه: قاسم صنعوی

کاستیانوس مویا، در رمان اخیرش خاطرهٔ خودکامگی ساز دیگری می‌زند. نوشته‌ای در سه پاره که برمبنای رویدادهای واقعی است: کودتای ۱۹۴۴ ارتش علیه دیکتاتور نازی‌پرست اِل‌سالوادور، ماکسمیلیانو هرناندز مارتینز که در خلع ید دیکتاتور ناکام می‌ماند، لیکن به اعتصابات سراسری دامن می‌زند.

کتاب با یادداشت‌های روزانهٔ هایده ــ زن خانه‌داری ــ فتح باب می‌شود که شوهرش، پریکلس، به سبب انتقاد از حکومت زندانی است. فصل‌ها، یک در میان، با رک‌گویی‌های شیرینی به روایت شوخ‌طبعانه و عجیب کله‌من، پسر بزرگ این خانواده، و جیمی می‌پردازد (که به دلیل نقش داشتن در کودتا) درصدد گریختن از کشوراَند.

ترانهٔ اختتامیهٔ رمان، در پسزمینه‌ای متعلق به دهه‌ها بعد، تأمل‌برانگیز و سودایی است. با آنکه هر یک از پاره‌ها حال و هوایی خاص خود را دارد ـ بیش از همه به شنیدن داستان هایده اشتیاق پیدا می‌کنیم. این کتاب، دلچسب‌ترین داستان کاستیانوس مویا تا به امروز است.

ـ شیلا گلسیر، نیویورک تایمز

پاریس را هرگز پایانی نیست

نویسنده: انریکه بیا ماتاس

ترجمه: صابر مقدمی

از متن کتاب پاریس را هرگز پایانی نیست:

یک روز روی پله‌ها با مارگریت دوراس روبه‌رو شدم ــ من درحال رفتن به اطاقم بودم و او درحال پایین‌آمدن از پله‌ها به قصد رفتن به خیابان ــ و ناگهان او مشتاق شد که بداند سرم را با چه وسیله‌ای گرم می‌کنم. و من کوشیدم خودم را درحال انجام کار مهمی نشان دهم و توضیح دادم که قصد دارم کتابی بنویسم که قصد جان همۀ خوانندگانش را می‌کند. مارگریت نگاه حیرت‌زده‌ای به من کرد، سراپا غرق شگفتی شد.

غروب یکی از روزهای ماه ژوئن ۱۹۷۴، مارگریت دوراس در رستورانی در خیابان سن بنوآ (آن وقت‌ها که بارت تازه از چین برگشته بود و هوی روزانه پاریس رفته‌رفته گرم‌تر می‌شد) از من سؤال کرد چه سرنوشت ادبی را ترجیح می‌دهم. پرسید: «مالارمه یا رمبو؟»

به‌زعم پروست، گذشته نه‌تنها بادپا نیست بلکه از جایش جُم نمی‌خورد. پاریس نیز از این قاعده مستثنی نیست، هرگز آهنگ سفر نمی‌کند. و فراتر از آن جاوید و ابدی است، پاریس را پایانی نیست.

سیذارتا

شعری هندی

هرمان هسه

ترجمهٔ محمدرضا ایزدی

از متن کتاب سیذارتا:

لاشخواران پوستش را کندند، اسکلت شد، خاک شد، با هوا درآمیخت. و جان سیذارتا بازگشت، جان سپرد، پوسید، به خاک بدل شد. سرمستی غمبار چرخهٔ زندگی را چشید، همچون شکارچی در عطشی تازه بر شکاف ماند، جایی که چرخه پایان می‌پذیرفت، آنجا که انتهای ریشه‌هاست، آنجا که ابدیت بی‌درد آغاز می‌شد. حس‌های خود را می‌میراند، خاطره خود را می‌میراند، از من خویش به هزار شکل غریب برون خزید، جانور شد، لاشه شد، چوب شد، آب شد، و هر بار از نو بیدار شد، خورشید یا ماه می‌درخشید، باز همچنان من بود، در چرخهٔ حیات می‌چرخید، عطش را حس می‌کرد، بر عطش فائق می‌شد، عطشی نو حس می‌کرد.

برزخ

توماس الوئی مارتینث

ترجمهٔ قاسم صنعوی

از متن کتاب برزخ:

… سه شب پیش از چیزی که از آن پس «انقلاب» نام می‌گرفت، امیلیا لیست نام‌های مهمانان عروسی‌اش را به دفتر پدرش آورد. پدرش از او خواست که سبد کاغذهای باطله را در بخاری خالی و همه را به خاکستر تبدیل کند. یک صفحه آراسته به اعلام‌های دستنویس، چسبیده به ته سبد باقی ماند. امیلیا موقع کندن آن، نخستین سطرهایش را خواند: «بدون شمشیر و صلیب از آرژانتین چه چیز می‌تواند باقی بماند؟ چه کسی جرأت خواهد کرد که با محروم کردن اصل ملی از یکی از این دو ستون، به اخلاف بپیوندد؟» امیلیا وقتی با سبد برگشت، ورقهٔ نجات‌یافته از شعله‌ها را به او داد.

… کتاب‌خوان حریصِ تیزهوشی بود. تشابه‌ها بین نخستین نوشته‌های کافکا با تربیت عاطفی فلوبر را درمی‌یابید و با شرح و بسط نابی کشف‌های یک پروفسور کلمبیایی، گی‌یرمو سانچث تروخیو و را که طی سالیان درمورد تأثیر جنایت و مکافات بر محاکمه مطالعه کرده بود برایم توصیف کرد. این پروفسور سرانجام به اینجا رسیده بود که اثبات کند کتاب محاکمه تاروپودی عالی است که به کافکا اجازه داده قطع رابطه‌اش با فلیسه بوئر را نقل کند؛ به این ترتیب از شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، مانند از کتابی در کتاب دیگر، استفاده مجدد کرده بود. ما وقت‌مان را با سرگردان کردن خودمان در حکایت‌های بی سر و دم می‌گذراندیم، ولی این امر به‌نظرمان هیچ اهمیتی نداشت، زیرا این تنها هدف‌مان بود: حرف زدن از موضوع‌هایی که در آنجا نمی‌توانستیم با کس دیگری تقسیم کنیم.

معجزه‌های کوچک در دفتر اشیاء پیدا شده

سالواتوره باسیله

ترجمهٔ قاسم صنعوی

از متن کتاب معجزه‌های کوچک در دفتر اشیاء پیدا شده:

غرق در سکوت چیزهایی که احاطه‌اش می‌کردند به دوروبرش نگاه کرد. پرهیب‌های‌شان را برانداز کرد، و برای نخستین‌بار پی برد که آن‌ها هم دقیقاً مانند او رنگی ندارند. با خودش فکر کرد درواقع تمام چیزهایی که او دور خودش جمع کرده فقط مهروموم‌هایی هستند نهاده‌شده بر قفل‌های زندگی که وقتی باز شوند اندوه رها خواهند کرد؛ سدهای کوچکی هستند که خود او دور تنهایی‌اش کشیده تا آن را تحمل‌پذیر و درنتیجه مطمئن‌تر کند.

… چیزی نمی‌ماند آن‌ها از من شکایت کنند، زیرا من آمده بودم که کارد را در زخم تکان دهم. اتفاقی که می‌افتاد این بود. برخی از آن‌ها زندگی تازه‌ای ترتیب داده بودند، برخی عشق تازه‌ای پیدا کرده بودند، برخی دیگر هنوز در خیابان، زیر پل‌ها، در کلبه‌ای یا در زیر کارتن‌ها بودند، زیرا به این نحو بود که احساس می‌کردند آزادند … و من چه می‌توانستم بگویم؟ به خانه‌تان برگردید؟ به چه حقی؟ هرکسی آزاد است هرچه می‌خواهد بکند.

همسر ببر

تِئا اوبرت

ترجمهٔ افسانه قربان‌زاده

همسر ببر، در ۲۰۱۱ برندهٔ جایزهٔ اُرنج شد و نویسنده‌اش جایزهٔ «جوان‌ترین نویسنده سال» را به خود اختصاص داد. علاوه بر این، تئا اوبرت یکی از «بیست نویسندهٔ برجستهٔ زیر چهل سال» در فهرست نیویورکر به‌شمار می‌آید.

حکایتی از رابطهٔ پزشکان و مرگ در گرماگرم جنگ‌های بالکان.

ـ تئا اوبرت

اما حالا، در آخرین ساعات پایداری کشور، هم برای او روشن بود و هم برای من که با آتش‌بس وضعیت به‌ظاهر عادی می‌شود، اما صلح برقرار نمی‌شود. جنگی که هدفمند باشد ــ برای آزادسازی، یا به طرفداری از فردی بی‌گناه ــ امیدی به پایانش وجود دارد. جنگ که بر سر تسویه‌حساب باشد، بر سر اسمت، جاهایی که خونت برایشان می‌جوشد، یا مکان‌ها یا وقایعی که اسمت به آن‌ها وابسته باشد، چیزی نیست جز نفرت، و پیشرفت آهسته و درازمدت کسانی که جنگ را تغذیه می‌کنند و از آن تغذیه می‌شوند، با وسواس، و توسط گذشتگانشان. پس جنگ بی‌پایان است، موج‌موج از راه می‌زسد، و قدرتش را همچنان حفظ می‌کند تا جایی که امیدواران به مقابله با آن را متعجب کند.

ـ از متن کتاب

برادر معنوی

برندهٔ جایزهٔ من بوکر ۲۰۲۱

داوید دیوپ

ترجمهٔ قاسم صنعوی

در رمان برادر معنوی آلفا، دهقان اروپایی، در زمین بی‌نام به توزیع مرگ می‌پردازد. دل برکنده از همه‌چیز و همه‌کس، حتی از خود، خشونت خودش را می‌گسترد و به حدی بذر هراس می‌پاشد که رفیق‌های خودش را دچار ترس می‌کند.

انتقال او به پشت جبهه، سرآغاز تداعی گذشته آلفا در افریقا، دنیایی ازدست‌رفته و درعین‌حال از نو زنده شده که فراخوانی‌اش سیمایی درخشان از مقاومت در برابر نخستین سلاخی عصر جدید است.

***

ترجمه‌کردن هرگز آسان نیست. ترجمه‌کردن، کمی خیانت‌کردن، تقلب‌کردن است. معامله بر سر یک عبارت با عبارت دیگر است. ترجمه‌کردن یکی از اندک فعالیت‌های انسانی است که در آن انسان ناگزیر است درمورد جزییات دروغ بگوید تا واقعه‌ای را به‌صورت برجسته نقل کند. ترجمه‌کردن، همان پذیرفتن خطر بهتر از دیگران فهمیدن این امر است که حقیقت کلام فقط یکی نیست، بلکه دوگانه، حتی سه‌گانه، چهارگانه یا پنجگانه است.

ـ از متن کتاب

برگی از آلبوم و شش داستان دیگر
همراه با نقد و مصاحبه

کاترین مانسفیلد، آلیس واکر، سیلویا پلات و …

ترجمهٔ رضا پرهیزگار

از متن کتاب برگی از آلبوم و شش داستان دیگر:

«فکر نمی‌کنم اکنون کسی که پری دریایی دیده وجود داشته باشد. به‌ندرت در هر نسلی بیشتر از یک نفر پیدا می‌شود، و فکر نمی‌کنم تا من زنده‌ام هرگز مرد و زنی یافت شود که آن کودک از آن‌ها به‌دنیا بیاید، پری دریایی را از زیر آب به روی زمین بیاورد، سکوت را درهم بشکند و جهان را نجات دهد.»

همه بیماری‌ها به مرگ ختم نمی‌شوند نامریی‌بودن هم همینطور. می‌توانم صدای شما را بشنوم که می‌گوید «چه حرامزادهٔ خطرناک بی‌مسئولیتی!» و حق با شماست. تمام‌قد با شما موافقم. من یکی از بی‌مسئولیت‌ترین آدم‌هایی هستم که دنیا تا حالا به خود دیده. بی‌مسئولیتی بخشی از نامریی‌بودن من است؛ از هر زاویه به آن نگاه کنید یک انکار است.

به حرف نیامدم

بئاتریس براشر

ترجمهٔ پویا رفویی

از متن کتاب به حرف نیامدم:

هیچ مجازاتی بی‌ملامت نیست. و من مجازات شده بودم. و نه به دست خدایانِ تقدیری مرموز، که به دست اهل سرزمینم، هموطنانم، معاصرانم.

گذشته از ملامت، نیز شفقتی را می‌خواندم که به‌مرورزمان شکل تحسین و احترام به خود می‌گرفت. من تاریخ را ساخته بودم، معطل نماندم تا خودش اتفاق بیفتد.

کلمه‌ها دروغ می‌گویند و به بخشی از زندگی بدل می‌شوند، این است که نباید به خودمان اجازه دهیم تا به آنچه از موسیقی دزدیده‌اند ما را حالی‌به‌حالی کنند: تسلیم‌شدن به متن خطرناک است ــ زیبا که می‌شوند همیشه محل شک است. ناگفته پیداست که ما برآنیم تا اقناع کنیم و شرح دهیم، و زیبایی مفید فایده واقع می‌شود، لیکن ازاین‌رو که آشفته‌بازار عَلَم می‌کنند، هلاک آورند.

جنگ تهیدستان

اریک ووئیار

ترجمهٔ قاسم صنعوی

ناگهان سرها گیج می‌روند و پیکرها سبکی نور را پیدا می‌کنند. آن‌وقت انسان می‌تواند همه‌چیز بگوید! فکرها یکدیگر را جذب می‌کنند، کسانی که کلمه‌هایی از خودشان باقی نمی‌گذارند برای همیشه نابود می‌شوند. به درون گودال می‌افتند. دیگر صدایشان شنیده نمی‌شود، دیگر کسی آن‌ها را نمی‌بیند.

ــ از متن کتاب

مردم داستان می‌خواهند، می‌گویند که داستان روشن‌کننده است؛ و داستان هرچه واقعی‌تر باشد، مردم آن را بیشتر دوست دارند. ولی داستان‌های واقعی را هیچ‌کس نمی‌تواند نقل کند. باوجوداین داستان‌ها ساخته می‌شوند، و ما را از کودکی با آن‌ها نگه می‌دارند: «گوش کنید! بخوانید! نگاه کنید!» امید که حقیقت ما تحقق پیدا کند و از هرچه نزدیک‌تر با ما تماس پیدا کند و با تصویرها و کلمه‌ها تا نهایت حد ممکن ما را به جلو براند.

ــ از متن کتاب

ووئیار در سال ۲۰۱۹ جنگ تهیدستان را پیش از موعد تعیین‌شده منتشر کرد. خودش دراین‌باره می‌گوید: «اوضاع و احوال کنونی [جنبش جلیقه‌زردها] کتاب را جذاب می‌کرد؛ به‌نظرم رسید که زمان انتشار آن رسیده است.»

ــ از مقدمهٔ مترجم

هتل ساوُی

یوزف روت

ترجمهٔ افسانه قربان‌زاده

… هتل دیگر برایم هیچ جذابیتی ندارد: نه خشکشویی خفه‌کننده‌اش، نه آسانسورچی ترسناک و سخاوتمندش، و نه زندانی‌های آن سه طبقه. هتل ساوُی مثل دنیا بود. چراغ‌های باشکوهی بیرونش می‌درخشید و هفت طبقه‌اش چه زرق‌وبرقی داشت! اما فقر در طبقات بالایش جا خشک کرده بود. آن‌ها که در طبقات بالا بودند درواقع در قعر بوند و در قبرهایی هوایی مدفون بودند. قبرهایی در طبقات بالاییِ اتاق‌های راحت مهمانانی که خوب می‌خوردند و راحت آن پایین نشسته بودند، بدون اینکه تابوت‌های شل‌ووِل بالای سرشان آن‌ها را به دردسر بیندازد.

ــ از متن کتاب

نظریهٔ عمومی فراموشی

ژوزه ادوآردو آگوآلوسا

ترجمهٔ صابر مقدمی

ملهم از ماجرایی واقعی، رمانی شاعرانه و تکه‌تکه، شرح احوال زنی پرتغالی که در آستانهٔ استقلال آنگولا در ۱۹۷۵ خود را در چاردیوار آپارتمانش حبس می‌کند. راوی سوم شخص ضمن ایجاز به زندگی روزمرهٔ لوودو ویکا می‌پردازد که در بالکن منزلش کبوتران را صید می‌کند، بر بالکن سبزیجات می‌کارد و در آشپزخانه آتش‌بازی به‌راه می‌اندازد. رهایی آنگولا از استعمار پرتغال و ترس‌های قهرمان زن کتاب از فضاهای باز در فضای بدبینانه ناشی از اختناق سیاسی به موازات هم پیش می‌روند.

ــ گاردین

«تو می‌توانی دست به جیب نبری و شکمت را خوب سیر کنی. تو و دوستانت دهانتان را با کلمات بزرگ پر می‌کنید: عدالت اجتماعی، آزادی، انقلاب … و در این میان مردم نحیف و نحیف‌تر می‌شوند، به دام بیماری می‌افتند و بسیاری از آنان می‌میرند. شعار برای مردم غذا نمی‌شود. مردم به سبزی تازه و سوپ ماهی خوشمزه حداقل یک بار در هفته محتاجند. من با انقلابی موافقم که با آوردن مردم به پای سفره غذا شروع می‌شود.»

ــ از متن کتاب