این اثر یک مرجع جمع‌وجور و مشتمل بر ۳۶۰۰ مقاله است. نیمی از آن از معارف و مفاهیم و اصطلاحات خود قرآن است و نیمی دربارهٔ قرآن. از طول مقالات کاسته و تعداد و تنوع مقالات افزوده شده است.
این کتاب یک مرجع حاضرجواب یا یک مرجع زودیاب است. محتویات دانش‌نامه در ۱۹ مقولهٔ کلی است که عبارت‌اند از:
این کتاب فرهنگ لغات قرآن مجید همراه با شرح و بسط معانی آن‌ها نیست، بلکه در واقع “کشف المطالب الفبایی” یا فهرست موضوعی قرآن مجید است، که مانند اغلب فرهنگ‌های لغت به ترتیب حرف اول کلمه، به شیوهٔ ابجدی یا دقیق‌تر بگوییم ابتثی ـ و نه به رسم فرهنگ‌های کهن عربی از روی مادهٔ اصلی کلمات تنظیم یافته است. چنان که پیداست این فهرست به عربی است و این امر ناگزیر و مهم بوده است، چه اگر قرار بود به فارسی باشد، دیگر نمی‌توانستیم نص یا عین اصطللاحات و تعبیرات قرآن مجید را درکار آوریم. حال آن که رعایت عین الفاظ و اصطلاحات قرآن مجید حائز کمال اهمیت است و کلیهٔ مسلمانان سراسر جهان با آن انس یک سان و همانند دارند.
هدف از کتاب فرهنگ توصیفی روانشناسی گسترش گنجینهٔ واژگان روانشناسی خواننده است. این هدف در دوره‌ای که ازجمله «عصر روانشناسی» و «دوران تب کاربرد اصطلاحات روانشناسی» نام گرفته است، چندان نیازی به دفاع ندارد.
محبوبیت عام روانشناسی را همه‌جا می‌شود دید. نام کتاب‌های روانشناسی درزمینهٔ تمامی جنبه‌های مختلف هنر زیستن منظماً در سیاههٔ پرفروش‌ترین کتاب‌ها دیده می‌شود. در برنامه‌های تلویزیونی به‌کرات با نویسندگان این‌گونه کتاب‌ها مصاحبه می‌کنند. مجله‌ها و بخش‌های اصلی روزنامه‌های ما طالب مقالاتی هستند که رنگ و بویی از روانشناسی داشته باشند.
روانشناسی، اگر محبوب‌ترین درس در محیط‌های دانشگاهی نباشد، قطعاً یکی از محبوب‌ترین درس‌هاست. ما اصطلاحات روانشناسی را نه‌تنها برای تبیین رفتار دیگران، که برای تبیین رفتار خودمان برای خودمان به کار می‌بریم. برای مثال، گاهی با خود می‌گویید: «وقت حرف زدن با فلانی بیش‌ازحد حالت دفاعی داشتم. دیگر نباید این‌طور رفتار کنم و باید بیش از این‌ها جرأت به خرج دهم.»
شاید بدانید و شاید هم ندانید که اصطلاح دفاعی از روانشناسی فروید برگرفته‌شده است و اشاره به مفهوم مکانیسم‌های دفاعی خود است که فروید مطرح کرده است. و اصطلاح جرأت ورزی را هم به‌احتمال‌زیاد از آموزش جرأت ورزی گرفته‌اید که اخیراً باب شده است.
