هابیل و چند داستان دیگر

میگل دِ اونامونو

ترجمهٔ بهاءالدّین خُرّمشاهی

نویسندهٔ این داستان‌ها، میگل دِ اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگ‌ترین حکیم و متفکر اسپانیا در عصر جدید است. او از فیلسوفان/متکلمان اگزیستانسیالیست دین‌دار است؛ و سده‌ها می‌گذرد که در جهان مسیحیت کاتولیک، متفکری به عظمت و نویسنده‌ای به بلاغت او ظهور نکرده است.

بزرگ‌ترین اثر از میان پنجاه‌وچند اثرش درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی) نام دارد (ترجمهٔ همین مترجم، نشر همین ناشر، چاپ نهم ۱۳۹۱). او در جنب آثار فلسفی و کلامی‌اش، شعر و نمایشنامه و داستان هم دارد.

داستان‌هایش غالباً کوتاه و روان‌شناختی و بسیار اثرگذار است. پنج داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است. سه دلیل داستان در این کتاب، به‌اضافهٔ خاله تولا، و مِه. این سه داستان عبارت‌اند از:

۱. هابیل،

۲. مرد مردستان،

۳. قدیس مانوئل نیکوکار شهید.

هابیل تحلیل روان‌شناختی حسادتی مهارناپذیر است که خوآکین (نویسندهٔ ناموفق و هم نقش با قابیل)، به هابیل (نقاش موفق، هم نقش با هابیل کتاب مقدس) می‌ورزد.

مرد مردستان حکایت عشق جانوری و غیرت و تهمت غیرعادی مردی خودخواه و نافرهیخته به همسرش است که سرانجام هر دو را از پای درمی‌آورد.

قدیس مانوئل داستان وسواس کشیشی است که بسیاری از مردم قلمرو روحانی و کلیسایی‌اش به هدایت او ایمان می‌آورند، و او را مظهر عشق و ایمان به خداوند می‌دانند. اما او نوری از ایمان در دل خود نمی‌یابد. اونامونو ایمان را نه عزم و جزم یک‌باره، بلکه روندی مادام‌العمر، و امید و ارادهٔ معطوف به ایمان می‌داند.