اندیشه‌های دینی اونامونو

نوشتهٔ زهرا شاه‌پری

میگل دِ اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگ‌ترین متفکر سده‌های اخیر اسپانیا (قرن نوزدهم و بیستم) و تا امروز است. او برای صاحبدلان اسپانیایی، همان شأن و شُکوه را دارد که حافظ یا مولانا برای ما دارند. او را فیلسوف زندگی و اصالت وجودی [= اگزیستانسیالیست] شمرده‌اند. فیلسوفان اگزیستانسیالیست برآنند که بهترین خدمت فلسفه، یا فکر و فلسفه آنان این است که زندگی را با مواجههٔ عینی با آن معنادار سازند. بعضی از برجسته‌ترین فیلسوفان اصالت وجودی دیندار، که همهٔ عمرشان در دغدغهٔ ایمان گذشته، عبارتند از قدّیس اگوستین، بلز پاسکال، سورن کی یرکه گور [= کی یرکگارد]، گابریل مارسل، ویلیام جیمز و اونامونو. اونامونو متفکری است که پروای دین و ایمان، و عقل و شک را بیشتر دارد تا پروای مکتب و نظام‌سازی فلسفی. مهم‌ترین کتابش درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی) است (ترجمهٔ بهاءالدین خُرَّمشاهی). در تاریخ فرهنگ ما نیز چند متفکر ژرف‌اندیش را می‌توان اصالت وجودی شمرد: خیّام، ابوحامد محمد غزّالی، جلال الدین مولوی و حافظ.

کتاب اندیشه‌های دینی اونامونو، پژوهش و نگارش سرکار خانم زهرا شاه‌پری، یکی از ساده‌ترین و در عین حال سرراست‌ترین و پرنکته‌ترین شرح و بسط اندیشه‌های دینی شگرف و شیوهٔ تعهد ایمانی ژرف اونامونوست، و همانندش در زبان‌های اروپایی هم کم است. باید از نویسندهٔ کتاب سپاسگزار باشیم که اونامونو را به ما بیشتر و دقیق‌تر می‌شناساند.

بهاءالدین خُرَّمشاهی

معرفی این کتاب در سایت ایبنا:

اندیشه‌های دینی نویسنده اسپانیایی منتشر شد/ شاعران و فیلسوفان اگر آدم واحدی نباشند، برادران توأمانند

معرفی این کتاب مجله ادبی آنلاین الف یا:

اونامونو: دن‌کیشوت فیلسوف

درد جاودانگی

نوشتهٔ میگل د اونامونو

ترجمهٔ بهاءالدین خرمشاهی

ویلیام بارت درد جاودانگی را «تغزّل فلسفی شگرف» نامیده است. زبان فلسفه زبانی غامض، آکنده از اصطلاحات فنی و دیریاب. اما پای تغزل که به میان می‌آید، شور و سرود و سرمستی سر بر می‌آورد. اونامونو برای جلوه‌گرساختن این تغزل شگرف از واژگانی استفاده کرده است که همچون باران و شکوفه‌های بهاران پر از طراوت است.

درد جاودانگی در اصل مبحث غامض فلسفی است، ولی این مبحث غامض با همت طلبی از شکسپیر و دانته و میلتون و مولفان عهد جدید و در آمیختن قول و غزل آن‌ها با درد اشتیاقی که از سینهٔ شرحه‌شرحه از فراق بر می‌خیزد، به یکی از شاعرانه‌ترین و شکوهمندترین نوشته‌های زمان ما تبدیل شده است. بهاءالدین خرمشاهی هم به مدد دانش و بینش و قریحهٔ سرشار و با همت طلبی از عطار و مولانا و خیام و سعدی و حافظ موفق شده است این «تغزل فلسفی شگرف» را در زبان فارسی باز آفرینی کند.

صالح حسینی

معرفی کتاب درد جاودانگی در ایبنا:

ترجمه «درد جاودانگی» با متن اصلی مقابله شد/ انتشار چاپ دهم مشهورترین کتاب اونامونو با ویرایش جدید

هابیل و چند داستان دیگر

میگل دِ اونامونو

ترجمهٔ بهاءالدّین خُرّمشاهی

نویسندهٔ این داستان‌ها، میگل دِ اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگ‌ترین حکیم و متفکر اسپانیا در عصر جدید است. او از فیلسوفان/متکلمان اگزیستانسیالیست دین‌دار است؛ و سده‌ها می‌گذرد که در جهان مسیحیت کاتولیک، متفکری به عظمت و نویسنده‌ای به بلاغت او ظهور نکرده است.

بزرگ‌ترین اثر از میان پنجاه‌وچند اثرش درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی) نام دارد (ترجمهٔ همین مترجم، نشر همین ناشر، چاپ نهم ۱۳۹۱). او در جنب آثار فلسفی و کلامی‌اش، شعر و نمایشنامه و داستان هم دارد.

داستان‌هایش غالباً کوتاه و روان‌شناختی و بسیار اثرگذار است. پنج داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است. سه دلیل داستان در این کتاب، به‌اضافهٔ خاله تولا، و مِه. این سه داستان عبارت‌اند از:

۱. هابیل،

۲. مرد مردستان،

۳. قدیس مانوئل نیکوکار شهید.

هابیل تحلیل روان‌شناختی حسادتی مهارناپذیر است که خوآکین (نویسندهٔ ناموفق و هم نقش با قابیل)، به هابیل (نقاش موفق، هم نقش با هابیل کتاب مقدس) می‌ورزد.

مرد مردستان حکایت عشق جانوری و غیرت و تهمت غیرعادی مردی خودخواه و نافرهیخته به همسرش است که سرانجام هر دو را از پای درمی‌آورد.

قدیس مانوئل داستان وسواس کشیشی است که بسیاری از مردم قلمرو روحانی و کلیسایی‌اش به هدایت او ایمان می‌آورند، و او را مظهر عشق و ایمان به خداوند می‌دانند. اما او نوری از ایمان در دل خود نمی‌یابد. اونامونو ایمان را نه عزم و جزم یک‌باره، بلکه روندی مادام‌العمر، و امید و ارادهٔ معطوف به ایمان می‌داند.