«فکر نمی‌کنم اکنون کسی که پری دریایی دیده وجود داشته باشد. به‌ندرت در هر نسلی بیشتر از یک نفر پیدا می‌شود، و فکر نمی‌کنم تا من زنده‌ام هرگز مرد و زنی یافت شود که آن کودک از آن‌ها به‌دنیا بیاید، پری دریایی را از زیر آب به روی زمین بیاورد، سکوت را درهم بشکند و جهان را نجات دهد.»
همه بیماری‌ها به مرگ ختم نمی‌شوند نامریی‌بودن هم همینطور. می‌توانم صدای شما را بشنوم که می‌گوید «چه حرامزادهٔ خطرناک بی‌مسئولیتی!» و حق با شماست. تمام‌قد با شما موافقم. من یکی از بی‌مسئولیت‌ترین آدم‌هایی هستم که دنیا تا حالا به خود دیده. بی‌مسئولیتی بخشی از نامریی‌بودن من است؛ از هر زاویه به آن نگاه کنید یک انکار است.
این سطرها را در دِیری قدیمی در کوه‌های مولداوی جایی که سعی می‌کنم با دستان خالی در برابر مصائب سرنوشتم ایستادگی کنم می‌نویسم. چهار ماه است که بخش اعظم روز را در رختخوابم سپری می‌کنم. همین‌که چند قدم برمی‌دارم خسته می‌شوم. پنج دقیقه که حرف می‌زنم فوراً نفسم به شماره می‌افتد. تن تبدارم کلاً پنجاه کیلو شده است. سل این دوست قدیمی هیچ‌گاه تا این حد مرا تنها نگذاشته بود.
«رنگ کفش‌های مرد گلفروش، خاموشی یک چراغ در پشت پنجره‌ای در پشت پنجره‌ای در دودست‌ها، جزئیات کوچک، قطرات باران روی علف، بوی نمناکیِ خاک همه و همه توجه او را به خود جلب می‌کردند. به نظر می‌رسید از سرعت همه‌چیز در پیرامون او اندکی کاسته شده. چشمان براقش انتظار می‌کشید؛ آکنده از محبت و اشتیاق بود،؛ اما اینها همه فقط یک آن بود، نه بیشتر، و دوباره درخشندگی از همه‌چیز رخت بربست و همه‌چیز عادی شد.»
ـ از متن کتاب
«من همیشه خاطرات خودم رو دارم. به من می‌گه همۀ این چیزها رو فراموش کنم، اینکه اینها فقط اوقاتم رو تلخ می‌کنن، اما من نمی‌خوام که خاطراتم ازم گرفته بشه. بعضی وقت‌ها که چشم‌هام رو می‌بندم، مثل یه روز روشن همه‌شون رو می‌بینم. بعضی وقت‌ها صدای آقای چارلز رو درست مثل وقت‌هایی که کنارم ایستاده بود می‌شنوم.»
ـ از متن کتاب
«تنها بودم. نفس عمیقی کشیدم. آرام آرام در را هُل دادم. گیاه تنومند در تاریکی داشت می‌تپید. به آغوش او پناه بردم. پر از سیاهرگ و گره‌های ریز بود. نفسش گرم بود. زنده بود. برای آنکه بهتر احساسش کنم، باید کفش‌هایم را درمی‌آوردم. اولین تماسِ یکی از ساقه‌های او با تنم یک تماس نرم و ملایم بود. خودم را وا دادم تا به مرکز رشد و نمو او کشانده شوم. ریشه‌هایش دور قوزک پاهایم پیچیدند؛ کم‌کم برگ‌هایش روی دست‌هایم را پوشاند. حالا همه‌جای گیاه داشت به‌آرامی رشد می‌کرد تا دور گردنم را بپوشاند و به گوش‌ها و چشم‌هایم وارد شود. من و او هم‌نَفَس شده بودیم.»
نویسندهٔ این داستان‌ها، میگل دِ اونامونو (۱۸۶۴-۱۹۳۶ م) بزرگ‌ترین حکیم و متفکر اسپانیا در عصر جدید است. او از فیلسوفان/متکلمان اگزیستانسیالیست دین‌دار است؛ و سده‌ها می‌گذرد که در جهان مسیحیت کاتولیک، متفکری به عظمت و نویسنده‌ای به بلاغت او ظهور نکرده است.
بزرگ‌ترین اثر از میان پنجاه‌وچند اثرش درد جاودانگی (سرشت سوگناک زندگی) نام دارد (ترجمهٔ همین مترجم، نشر همین ناشر، چاپ نهم ۱۳۹۱). او در جنب آثار فلسفی و کلامی‌اش، شعر و نمایشنامه و داستان هم دارد.
داستان‌هایش غالباً کوتاه و روان‌شناختی و بسیار اثرگذار است. پنج داستان کوتاه از او به فارسی ترجمه شده است. سه دلیل داستان در این کتاب، به‌اضافهٔ خاله تولا، و مِه. این سه داستان عبارت‌اند از:
۱. هابیل،
۲. مرد مردستان،
۳. قدیس مانوئل نیکوکار شهید.
هابیل تحلیل روان‌شناختی حسادتی مهارناپذیر است که خوآکین (نویسندهٔ ناموفق و هم نقش با قابیل)، به هابیل (نقاش موفق، هم نقش با هابیل کتاب مقدس) می‌ورزد.
مرد مردستان حکایت عشق جانوری و غیرت و تهمت غیرعادی مردی خودخواه و نافرهیخته به همسرش است که سرانجام هر دو را از پای درمی‌آورد.
قدیس مانوئل داستان وسواس کشیشی است که بسیاری از مردم قلمرو روحانی و کلیسایی‌اش به هدایت او ایمان می‌آورند، و او را مظهر عشق و ایمان به خداوند می‌دانند. اما او نوری از ایمان در دل خود نمی‌یابد. اونامونو ایمان را نه عزم و جزم یک‌باره، بلکه روندی مادام‌العمر، و امید و ارادهٔ معطوف به ایمان می‌داند.
«قصه»ها معمولاً شرح غیرواقعی ساده و مداومی از زندگی قهرمان هستند. هر قصه با آغاز یک زندگی یا دوره‌ای از زندگی شروع می‌شود، برای قهرمان آن مشکلاتی پیش می‌آید و قهرمان با زور بازو یا با نیروی عقل و یا به یاری نیروهای ماوراءالطبیعه بر آن مشکلات فائق می‌آید و قصه با پیروزی او پایان می‌یابد. اما داستان کوتاه چنین جریان مدامی ندارد.
«داستان کوتاه» به یک قطعه شعر و یا یک تابلو نقاشی نزدک‌تر است تا به یک قصه. در داستان کوتاه یک حادثهٔ فرعی از زندگی را به عاریه می‌گیرند تا به بهانهٔ آن، گاهی یک نکتهٔ عاطفی یا ظریف، گاهی یک ترکیب زیبا و گاهی یک تحلیل دقیق را عرضه کنند. ولی باز هم همهٔ این عوامل فرعی است بر ترکیب بی‌نقص و هم‌آهنگ داستان کوتاه.
داستان کوتاه ممکن است حادثه داشته باشد و یا نداشته باشد ولی در هر حال حادثه‌ای که در آن وجود دارد برای نویسنده منظور اصلی نیست، بلکه اصل خود داستان کوتاه است که اگر در آفریدن آن کوچک‌ترین نقصی راه یابد همهٔ ارزش خود را از دست می‌دهد …
… عده‌ای از نویسندگان بزرگ در کنار آثار مختلف خویش «قصه‌ها»یی هم نوشته‌اند. فرق این قصه‌ها با کار قصه‌نویسان معمولی این است که شاعرانه‌تر و زیباتر است و گاهی زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد …
